Europese Commissie faalt in beschermen van Europese staal- en aluminiumindustrie

Vandaag verhoogt het Amerikaanse importtarief voor staal en aluminium van 25% naar 50%. Dat is bijzonder slecht nieuws voor de Europese staalindustrie. “Het is vijf na twaalf”, reageren Europees Parlementsleden Kathleen Van Brempt en Bruno Tobback (Vooruit). “Het gebrek aan actie is stuitend.”

De Europese staalindustrie is een sector met een enorm strategisch belang. “In Europa heeft men het belang van die industrie lange tijd onderschat. Maar je mag niet vergeten dat het gaat om de tweede grootste industrie wereldwijd. In Europa alleen al is de staalsector goed voor 2.5 miljoen jobs (direct en indirect)”, zegt Van Brempt. “Of het nu gaat over mobiliteit, defensie of energieproductie, we hebben staal nodig. Het moet onze ambitie zijn om ervoor te zorgen dat dat Europees en schoon staal is.”

De sector staat al geruime tijd onder zware druk. Het afgelopen decennium is de staalproductie wereldwijd enorm toegenomen. “De overproductie van hevig gesubsidieerd staal uit China en de Amerikaanse tarievenpolitiek zetten alle lichten op rood”, zeggen de Vooruit-parlementsleden. Sinds 2015 verdwenen er 270.000 jobs in Europese staalbedrijven en aanverwanten. Een vijfde van de totale staalproductie in Europa ging verloren, een equivalent van vijf grote staalbedrijven zoals Arcelor Mittal. “Er zijn meer dan genoeg waarschuwingen geweest. Vandaag is het vijf na twaalf. Als er nu niet snel actie wordt ondernomen, dreigen er nog meer jobs verloren te gaan.”

Tarievenoorlog

Om de problemen in de sector aan te kaarten, kwam de Europese Commissie twee maanden geleden met een staalactieplan. “Op papier zagen al die maatregelen er heel mooi uit”, zegt Van Brempt. “Vandaag moeten we vaststellen dat er 0,0 van gerealiseerd is. Het onderzoek naar beschermende maatregelen voor aluminium loopt nog. Ondertussen blijft de sector in de kou staan. De Commissie had tijdelijke steunmaatregelen kunnen voorzien om de druk op de sector te verlichten. Ze deed dat niet.”

Voor staal gelden er vandaag wel al beschermende maatregelen. “Maar ook die schieten tekort”, zegt Van Brempt. Dat komt omdat de quota van toegestane heffingsvrije import jaar na jaar stijgen, terwijl de vraag naar staal vandaag daalt. Kortom, er wordt steeds meer zwaar gesubsidieerd staal uit China op onze markt gedumpt en dat vreet rechtstreeks aan onze eigen productie. De hogere Amerikaanse tarieven dreigen dat probleem nog te vergroten. “De Commissie beloofde een permanente oplossing na juni 2026, wanneer de huidige maatregelen aflopen. Maar de huidige maatregelen zijn al lang niet meer toereikend voor de realiteit op het terrein. Wij roepen de Commissie op om nu onmiddellijk werk te maken van een herziening van de bestaande maatregelen.”

Concurrentiekracht

In haar staalactieplan presenteerde de Commissie ook een reeks aan maatregelen die het zelf kan nemen om de concurrentiekracht van de staal- en aluminiumindustrie in Europa te versterken. Bijvoorbeeld op vlak van energie. Want de sector worstelt vandaag niet enkel met Chinese overproductie, ook de hoge elektriciteitsprijzen vormen een belangrijke handicap. “Een actieplan rond betaalbare energie, het wegwerken van overbodige kosten, lagere netwerktarieven voor de staalsector en bijkomende investeringen in het energienet. Eén voor één ballonnetjes die door de Commissie werden opgelaten”, zegt Tobback. “Twee maand later staan we nog geen stap verder.”

Hetzelfde geldt voor de aanpassing van de regels rond openbare aanbestedingen, het verbod op export van schroot, het stimuleren van de eigen markt voor Europees staal en aluminium of de herziening van de staatsteunregels. “Dat zijn allemaal broodnodige maatregelen”, zegt Tobback. “Maar de mensen in de staal- en aluminiumsector hebben er absoluut niets aan dat soort aankondigingspolitiek. De Europese Commissie blinkt vandaag vooral uit in grote verklaringen en mooie foto’s bij symbolische bezoeken aan Europese staalbedrijven. Maar de arbeiders die vandaag vrezen voor hun job, blijven in de kou staan.”

De Europese Commissie moet haar prioriteiten beter kiezen. “Ze verliest zich vandaag in symboliek. Maar als het huis in brand staat, helpt het niet om aan te kondigen dat er water onderweg is”, zegt Tobback. “Er is brede steun, zowel in het Parlement, als vanuit de sector, voor het actieplan. Ze moet de beloofde initiatieven nu ook écht omzetten in legislatief werk. Waarom nog maanden wachten, als we vandaag aan de slag kunnen gaan.”

Tegenmaatregelen

Bij de herinvoering van het Amerikaanse importtarief van 25% voor staal en aluminium legde de Europese Commissie een pakket tegenmaatregelen op tafel. Die maatregelen werden geschorst tot 14 juli om de onderhandelingen met de Verenigde Staten alle kansen te geven. “De Commissie zou kunnen beslissen om die tegenmaatregelen toch al van start te laten gaan in reactie op de verhoging van de tarieven”, zegt Van Brempt. “Maar het lijkt er niet op dat ze dat gaat doen. Dat valt ergens nog te begrijpen om verdere escalatie te voorkomen, maar enkel als ze alle andere instrumenten die ze heeft wél gebruikt om de werknemers en de bedrijven in de staal en aluminiumsector te beschermen.”

De problemen met Chinese overproductie en oversubsidiëring zijn niet nieuw. En ook het tarief van 25% snijdt al maanden in het vel van de sector. “Vandaag maken de mensen in de staalindustrie zich terecht ernstige zorgen. Als we de jobs en de bedrijven in die sector niet beschermen, dan zijn we ze binnenkort kwijt”, zegt Van Brempt. “De aankondigingspolitiek van de Commissie schiet ruimschoots tekort. De sector heeft geen nood aan mooie woorden. Ze heeft nood aan actie. Die moet nu volgen.”