Duurzame industrie heeft een toekomst in Europa
Hoe zorgen we ervoor dat de duurzame technologie die de Europese Unie nodig heeft voor de Europese Green Deal en de transitie naar een klimaatneutraal Europa ook in Europa geproduceerd wordt? En waar halen we de kritische grondstoffen die daarvoor nodig zijn? Om op die twee vragen een antwoord te bieden, lanceerde de Europese Commissie vandaag de Net Zero Industry Act en de Critical Raw Materials Act. “Duurzame industrie heeft een toekomst in Europa,” zegt Europees Parlementslid Kathleen van Brempt.
Het is de afgelopen jaren pijnlijk duidelijk geworden hoe afhankelijk de Europese Unie is van derde landen wanneer het gaat om energie, kritische grondstoffen en de productie van duurzame technologie. Van de wereldwijde productie van batterijen werd vorig jaar meer dan 70% in China geproduceerd. Hetzelfde geldt voor zonnepanelen en windmolens. Ook daar is China de dominante speler in de markt. “Dat de Europese Commissie vandaag met een plan komt om die duurzame productie in Europa vorm te geven, is een goede zaak,” zegt Van Brempt. “De crisissen van de afgelopen jaren hebben aangetoond dat de Europese Unie haar afhankelijkheid en kwetsbaarheid moet afbouwen.
Van de zonnepanelen die de Europese Unie jaarlijks nodig heeft in het kader van de Green Deal moet volgens de plannen van de Commissie tegen 2030 40% in de Europese Unie zelf worden geproduceerd. Voor windenergie en batterijen ligt de lat op 85%. Van de warmtepompen moet dan weer 60% in de Europese Unie worden geproduceerd. Met die doelstellingen hoopt de Europese Commissie de Europese productiecapaciteit voor duurzame technologie te boosten. Volgens het voorstel moeten vergunningen voor strategische energieprojecten sneller worden afgeleverd.
Race naar grondstoffen
Maar voor de productie van die duurzame technologie hebben we ook grondstoffen nodig, zoals lithium, kobalt en borium. “De afgelopen jaren is de vraag naar kritieke grondstoffen enorm gestegen en de komende jaren zal die race naar zeldzame aardmetalen enkel maar toenemen. Maar ook hier valt op dat de Europese Unie voor die grondstoffen afhankelijk is van een handvol landen,” zegt Van Brempt. Voor borium is de Europese Unie voor 99 procent afhankelijk van Turkije. China heeft bijna een monopolie voor aardmetalen.
Met haar Critical Raw Materials Act wil de Europese Commissie die afhankelijkheid gevoelig verminderen. Dat wil ze onder meer bereiken door de import van die grondstoffen te diversifiëren en door meer te ontginnen en verwerken binnen de grenzen van de EU. Volgens het voorstel mag de EU tegen 2030 maximaal voor 70% van de jaarlijkse consumptie van een grondstof afhankelijk zijn van één land. Elke lidstaat moet in kaart brengen welke mijnen zij op hun grondgebied kunnen exploreren. “Tien procent van die grondstoffen moet in de Europese Unie zelf worden gemijnd en 40% procent van die grondstoffen moet in Europa worden verwerkt,” zegt Van Brempt. Daarnaast wil de Commissie ook extra inzetten op de recyclage en hergebruik van grondstoffen.
Om dat te doen wil de Commissie duidelijk in kaart brengen welke kritieke grondstoffen we nodig hebben en waar tekorten dreigen. De Commissie wilt ook een Raw Materials Club in het leven roepen. “Die raad moet bekijken hoe ze de aanvoer van grondstoffen kan verzekeren door strategische partnerschappen af te sluiten met derde landen, zoals bijvoorbeeld Chili.”
Koken kost geld
“De Europese Commissie toont met de Net Zero Industry Act en de Critical Raw Materials Act duidelijk waar ze naartoe wilt. De doelstellingen zijn ambitieus, maar terecht,” zegt Van Brempt. “Dit is een duidelijk signaal: er is een toekomst voor een duurzame industrie in de Europese Unie.”
Van Brempt wijst erop dat heel wat duurzame investeringen vandaag al onder druk staan. “Door de Inflation Reduction Act van Biden dreigen de Verenigde Staten de Europese productiecapaciteit te dwarsbomen.” Eerder deze week nog kondigde Volkswagen aan haar nieuwe batterijfabriek niet te bouwen in Oost-Europa, zoals eerder gepland, maar in Canada. Volgens een studie van Transport & Environment staat twee derde van de geplande investeringen in batterijproductie in Europa onder druk door het Amerikaanse steunpakket.
Dit is een duidelijk signaal: er is een toekomst voor een duurzame industrie in de Europese Unie.
Dat is ook exact wat mist in de huidige voorstellen van de Commissie: investeringsmiddelen. “Het is onvoldoende om de staatssteunregels aan te passen en de vergunningsprocedures te verkorten,” zegt Van Brempt. “Koken kost geld. De Europese Commissie zou, op basis van eigen middelen, moeten werken aan een fonds om die duurzame investeringen ook echt te ondersteunen.”
Van Brempt vraagt ook bijkomende aandacht voor de sociale dimensie van dit plan. “In de hele Europese Unie kampen we vandaag met een nijpende krapte op de arbeidsmarkt – in het bijzonder wanneer het gaat over technisch geschoold personeel om deze technologie te produceren en te installeren,” zegt Van Brempt. “Er moet echt gewerkt worden aan een agenda rond technische vaardigheden die die duurzame jobs, de vraag naar technisch geschoold personeel, bijkomende scholing en het onderwijs met elkaar matcht.”