Europa wil hoofdsteden verbinden met netwerk van hogesnelheidstreinen

Tegen 2040 alle Europese hoofdsteden verbinden met een modern netwerk van hogesnelheidstreinen. Dat is de ambitie die de Europese Commissie vandaag naar voren schuift met haar communicatie over het Europese treinnetwerk. Ze wil investeren in een sterk en modern treinnetwerk en snellere verbindingen. “In Europa moet comfortabel, snel en betaalbaar reizen met de trein mogelijk worden voor elke Europeaan,” zegt Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit).  

Op minder dan 8 uur met de trein van Brussel naar Madrid of op tien uur van Rome naar Berlijn. Vanaf 2040 moet dat een realiteit worden. De Europese Commissie heeft vandaag een actieplan voorgesteld om de uitrol van het Europese hogesnelheidsnetwerk voor treinen te versnellen en te harmoniseren. “Er wordt een tandje bijgestoken en dat is nodig”, zegt Van Brempt. Eerdere Commissies formuleerden al een doelstelling om het treinverkeer aan hoge snelheid tegen 2030 te verdubbelen ten opzichte van 2015. “Maar vandaag is dat treinverkeer amper 17% gestegen. Vooral door slechte verbindingen en ontbrekende infrastructuur. Er is dus nog een stevige weg af te leggen om onze eigen ambitie te halen.” Ook de rapporten van Mario Draghi en Enrico Letta wezen eerder al op het belang om het Europese treinnetwerk te moderniseren en uit te breiden.  

Meer en sneller 

De Europese Commissie wil werk maken van de ontbrekende verbindingen, zoals die tussen Parijs, Madrid en Lissabon of de Baltische verbinding tussen Tallinn, Riga, Vilnius en Warschau. Lidstaten moeten kijken hoe ze ook de snelheid van het treinverkeer kunnen optrekken van de huidige norm van 200 km/uur naar 250 km/uur. “Het netwerk moet worden uitgebreid en de reistijd op de bestaande verbindingen moet omlaag,” zegt Van Brempt. “Reizigers moeten zonder gedoe of vertraging de grens over kunnen. Van Brussel naar Barcelona of Warschau moet even vanzelfsprekend worden als van Antwerpen naar Gent. De Europese lidstaten moeten beter samenwerken om dat mogelijk te maken.”   

Europa moet een grotere rol opnemen in de planning, financiering en coördinatie van dat grensoverschrijdende netwerk. “Een écht Europees treinnetwerk vraagt om betere Europese coördinatie. Enkel zo kunnen we vlotte en moderne verbindingen voorzien en de kwaliteit en service voor alle Europese gebruikers verhogen.”  

Europees geld 

De Commissie komt volgend jaar met een ‘High-Speed Rail Deal’, een investeringsplan met publieke en private middelen, om lidstaten te ondersteunen bij de verdere uitrol van het plan. Ook de Europese Investeringsbank zal bijdragen aan de financiering ervan. Spoorwegbedrijven kunnen dan weer rekenen op bijkomende steun om treinen aan te kopen of te leasen. “Maar dat zal veel meer opbrengen dan het ons zal kosten”, zegt Van Brempt. Externe schattingen geven aan er een totale investering van 500 miljard euro nodig zou zijn om het netwerk tegen 2040 te moderniseren. “Maar dat zou ons meer dan 750 miljard euro opbrengen.”  

Met de trein reizen moet ook makkelijker worden voor de consument. De Commissie wil midden volgend jaar met een nieuwe wetgeving komen die het mogelijk maakt om vlot tickets te kopen bij verschillende trein- en vervoersmaatschappijen én met een betere bescherming voor de rechten van treinreizigers. Treinvervoer moet ook op een eerlijke manier kunnen concurreren met andere vervoersvormen. “Wie vandaag het vliegtuig neemt, betaalt geen btw op zijn treinticket en bovendien is kerosine vrijgesteld van accijns. Wie de trein neemt, betaalt die kosten wel”, zegt Van Brempt. “De Commissie wil dat lidstaten alle verkeersvormen gelijk behandelen.” 

Betaalbaarheid 

De allerbelangrijkste ambitie moet zijn om reizen met de trein ook betaalbaar te maken. “Hogesnelheidslijnen mogen geen privilege worden voor de happy few,” benadrukt Van Brempt. “Dit is het openbaar vervoer van de Europese Unie. In haar plannen verwijst de Commissie wel naar de betaalbaarheid en toegankelijkheid. Wij willen garanties dat het ook betaalbaar zal zijn voor elke Europeaan. Daar moet bij de uitrol nauwlettend op worden toegezien.” 

Van Brempt hoopt op brede steun voor het plan. “De Europese trein is laat en traag vertrokken, maar nu mogen we het gaspedaal – of beter: het stroompedaal – induwen”, zegt het europarlementslid. “Hiermee brengen we mensen letterlijk samen en investeren we in sterke infrastructuur. Dat is goed voor onze economie, voor het klimaat en voor ons allemaal.